Македонските граѓани наскоро ќе бидат во можност дигитално да ги добијат документите од државните институции, од далечина да отворат нова сметка во банка, или да добијат припејд или постпејд сметка за мобилен телефон. Сето ова ќе биде можно со новиот проект имплементиран од страна на Владата на Северна Македонија, и компанијата за дигитални плаќања и услуги Mastercard. Земјата започнува пилот проектот кој вклучува голем број на решенија кои ќе ги унапредат аспирациите за дигитална економија во земјата.
На 7 февруари, Министрите за Информатичко Општество и Администрација и Финансии, Дамјан Манчевски и Нина Ангеловска потпишаа Меморандум за Разбирање со регионалниот менаџер на Mastercard за Бугарија, Северна Македонија, Албанија и Косово – Вања Манова, што ќе му овозможи на Mastercard да воспостави модерна технологија за дигитален идентитет во земјата. Услугата ќе станат достапна подоцна во текот на годината.
Подобро искуство за граѓаните и бизнисите
Партнерството на Mastercard со македонските власти има за цел да обезбеди локален дигитален идентитет и поврзани услуги, како дигитално потпишување и верификација на документ, кои може да се користат за голем број секојдневни активности. Со отворање апликација на мобилен уред, корисниците може да ги скенираат нивните лична карта или пасош. На тој начин, податоците се проверуваат, а камерата на мобилниот уред се вклучува и проверува дали ова е истата личност. Сето тоа се случува во реално време. “Ова значи дека вие веќе не треба да користите флеш драјвови, токени, хартиени документи или да сте физички присутни за институцијата да ве идентификува”, објасни Дамјан Манчевски, Министер за информатичко општество и администрација. “Задвижувањето на нашата економија е најважно. Но за да се исполни нашиот потенцијал, секој мора да воспостави основа за доверба во дигиталните услуги.”
Министерот за финансии Нина Ангеловска истакна дека очекува ова партнерство да обезбеди услуга за дигитален идентитет која го подобрува секојдневното искуство на граѓаните, зголемувајќи ја ефикасноста на јавните и приватните служби на патот кон поголем економски раст.
“Со оглед на тоа што ова решение е компатибилно, тоа значи дека македонските граѓани ќе можат да се идентификуваат (да ставаат дигитални печати на различни документи и надвор од границите) кај компаниите и владите, кои не се само во Северна Македонија”, објасни Вања Манова, Менаџер на Mastercard за Бугарија, Северна Македонија, Албанија и Косово. Пилот проектот во Македонија е дел од пошироката иницијатива на компанијата за дигитални услуги MasterCard, а слични проекти се во тек и во другите земји. “Имаме можност да изградиме хаб за дигитални иновации со воведување услуги на дигитален идентитет како и доверливи услуги кои се прифатени на локално, регионално и глобално ниво,” изјави Чарлс Волтон, Потпретседател на MasterCard за дигитален идентитет.
Чекор поблиску до ЕУ
Овој напор, прв од ваков вид, ќе биде усогласен со неодамна создадените прописи за дигитален идентитет во Северна Македонија и пошироко со европските стандарди eIDAS (електронска идентификација, потврдување и доверба) стандарди. Со започнуваањето ќе се овозможат едноставни дигитални интеракции помеѓу бизнисите и владини агенции во регионот и во целиот свет. “За Северна Македонија ова е исто така важен чекор кон интеграцијата во ЕУ бидејќи оваа технологија и услугата се усогласени со сите регулативите на ЕУ и ќе им се овозможи на граѓаните да се идентификуваат пред органиче на која било земја-членка на ЕУ. Ова исто така ќе овозможи трансакции помеѓу бизнисите на Северна Македонија и ЕУ,” објасни проф. д-р Ѓорѓи Димитров, експерт за дигитален идентитет и член на одборот на технолошката компанија Evrotrust.
Според него, за да го овозможи ова за нешто малку повеќе од една година, Северна Македонија усвои нова регулатиа за дигитална идентификација, а, успеа да се создаде и централизиран портал е-Влада кој овозможува пристап од едно место до различни регистри и на тој начин ја овозможува примената на таквата технологија.
Во меѓувреме, Бугарија исто така полека напредува кон нудење на широк спектар на јавни е-услуги на своите граѓани и бизниси. Главната разлика, според Проф. Ѓорѓи Димитров, е во тоа што во Република Северна Македонија процесот беше забрзан благодарение на политичката волја и поради фактот што македонската влада беше отворена кон приватнии производи и шеми за e-идентификација, како на оние понудени од страна на Mastercard.
Прашања и одговори
Теми во тренд: Кои се предностите, а кои предизвиците кои доаѓаат со имплементација на овој проект во Северна Македонија?
Чарлс Волтон: Голема предност е заштедата на време, намалувањето на хартијата и намалувањето на трошоците за интеракција. Предизвиците ги зближуваат учесниците – власта, давателите на технолошки услуги, банките, мобилните оператори – соработка никогаш не е лесна. Мислам дека владината поддршка тука е голем чекор за намалување на предизвиците, тие имаат волја и храброст да се продолжи на овој начин.
Како овој проект се споредува со успешните и позитивни примери, како што е, на пример естонскиот дигитален идентитет?
Чарлс Волтон: Всушност, јас мислам дека може да се постигне тој потенцијал, па дури и повеќе, во смисла на тоа дека Mastercard ги прави нештата на локално ниво, но како дел од глобалната иницијатива. Ова може дури и да го надмине она што е направено во Естонија поради фактот што ние сме интероперабилни на глобално ниво. Мислам дека тоа е голема придобивка за унапредувањето на дигиталната економија во Северна Македонија.
Дали верувате дека земјите од Западен Балкан го имаат потребниот капацитет кога зборуваме за ракување со чувствителни и лични информации, како што е предвидено со проектот?
Вања Манова: Апсолутно, веруваме дека Западен Балкан е вистинскиот регион и затоа сме тука. Иако Северна Македонија не е најголемата земја во регионот, ние, како една од најголемите меѓународни компании ги инвестираме нашето време, пари и технологија тука, затоа што гледаме потенцијал. Ние исто така ја гледаме подготвеноста на Владата и на Централната Банка да ги имплементираат и да ги воведат сите овие промени во законодавството, со што најмногу ќе се заштитат корисниците.
Дали Mastercard има слични партнерства и дали се планираат слични иницијативи на друго место на Балканот?
Vanya Manova: Ова е прво партнерство помеѓу Mastercard и владата во однос на дигитален идентитет. Јас навистина верувам дека ова ќе биде одличен пример за сите други земји од целиот Балкан, но не само за нив. Ние ќе го направиме овој случај достапен за целиот свет, бидејќи тоа е многу релевантно насекаде.
